Lux meting in kippenstallen en varkenstallen
Dus jij hebt een lichtsensor nodig, maar je weet niet zeker welke. Het is belangrijk te onthouden dat lux en lumen verschillen van par (voor planten). Ze zijn niet hetzelfde en kunnen niet onderling worden verwisseld.
Zowel lux- als PAR-sensoren kunnen waardevol zijn voor jouw opstelling. In deze blog gaan we dieper in op lux meten, om jou te helpen de juiste sensor te kiezen.
Lumen
Een lamp straalt een bepaalde hoeveelheid licht uit, dit wordt uitgedrukt in lumen. Er wordt niet gekeken naar het bereik en de richting waarin dit licht wordt uitgestraald.
Een lamp van 1000 lumen is erg fel als hij op 1 meter afstand van jou staat. Maak daar 10 meter van en de lamp is plotseling helemaal niet fel meer. De hoeveelheid lumen is echter niet veranderd.
Lux meten
Lux drukt de mate uit waarin een oppervlak wordt verlicht, rekening houdend met hoeveel licht daadwerkelijk zijn 'doel' bereikt. 1 lux is gelijk aan 1 lumen per m2.
Laten we eens kijken naar diezelfde lamp van 1000 lumen op 1 meter en 10 meter afstand. Onder een hoek van 70° is de luxwaarde respectievelijk 880 en 8,8, een groot verschil.
Gezondheid van dieren
In het volgende hoofdstuk duiken we dieper in lux in de pluimveehouderij en de varkenshouderij. Maar ook andere dieren (koeien, paarden, geiten...) hebben specifieke luxwaarden nodig in hun hokken of stallen om gezond te blijven. Door lux te meten met luxmeters kun jij jouw stal of hok zo bouwen dat het optimaal is voor jouw vee.
Lux in de pluimveehouderij
Het houden van kippen vereist een minimale lichtintensiteit, afhankelijk van het soort kip verschilt dit. Meestal wordt voor het houden van kippen een minimum van 20 lux geadviseerd. De 20 lux wordt gemeten op kippenhoogte, niet op mensenhoogte!
De hypofyse in de kippenhersenen wordt onder invloed van licht sterk gestimuleerd. Deze klier beïnvloedt hormonen die het leggen van eieren regelen. Het is belangrijk op te merken dat er geen duidelijke consensus bestaat over het lichtniveau dat kippen nodig hebben.
Jonge kuikens hebben meer licht nodig om vertrouwd te raken met hun hok, ze moeten hun voer en water kunnen vinden. Voor kuikens die later eieren gaan leggen, wordt voor deze fase een minimum van 30 lux geadviseerd. Voor kuikens die bestemd zijn voor consumptie is in dit stadium minimaal 10 lux en maximaal 20 lux nodig.
Zodra de dieren ouder zijn en vertrouwd met hun hok, is er minder licht nodig om ze hun weg te laten vinden. Zo weinig licht als 5 lux volstaat in dit geval. Het lijkt er ook op dat oudere dieren minder behoefte hebben aan een hoger lichtniveau dan jongere dieren. Het lichtniveau beïnvloedt de snelheid waarmee de kippen eten, wat natuurlijk van invloed is op hoe snel ze groeien.
Het meten van lux kan worden gedaan met een luxmeter. Deze luxmeter kan worden aangesloten op een autonoom en mobiel systeem zoals Reporter, of op een vast systeem dat in het hok is geïntegreerd.
Kalkoenen hebben vergelijkbare lichtniveaus nodig als ze vertrouwd zijn met hun hok. Wanneer de jonge kuikens hun hok leren kennen, hebben ze ongeveer 100 lux nodig. Zodra zij na ongeveer vijf dagen de weg kennen, moet het lichtniveau worden teruggebracht tot 20 lux, wat voldoende is.
Lux in de varkenshouderij
Volgens de EU-regelgeving inzake dierenwelzijn moeten varkens in hun hokken ten minste 40 lux hebben gedurende ten minste 8 uur per dag. Varkens moeten hun hokgenoten kunnen herkennen, zodat ze met hen kunnen communiceren. Ze moeten ook hun voeder- en drinkbakken kunnen zien. Studies hebben aangetoond dat de melatonineproductie bij varkens stopt vanaf 40 lux. Dit betekent dat 40 lux voor een varken wordt beschouwd als een lichte omgeving.
Varkens geven van nature de voorkeur aan lagere lichtniveaus. Hoge lichtniveaus moeten daarom worden vermeden. Om varkens aan te moedigen om te slapen en te rusten, moeten de slaapplaatsen in hun hokken zwak worden verlicht. Tijdens studies werden jonge varkens blootgesteld aan verschillende lux-niveaus. Zij toonden een duidelijke voorkeur om in donkere gebieden van 4 lux en minder te slapen en te rusten. Uit onderzoek is ook gebleken dat meer dan 50 lux de stress bij jonge varkens kan verhogen. Biggen die met 120 lux werden grootgebracht, waren actiever dan biggen die in een schemerige omgeving werden grootgebracht. Uit hun bloedonderzoek bleek echter duidelijk dat zij minder gezond waren dan de laatstgenoemde groep. Het is echter belangrijk op te merken dat varkens niet bang zijn voor licht.
Het lichtniveau kan zelfs de voortplanting beïnvloeden. Zeugen die werden blootgesteld aan 70-100 lux brachten meer en zwaardere biggen ter wereld dan de zeugen die werden blootgesteld aan 2-6 lux en 10 lux. Het houden van varkens in helder licht van 400-700 lux toonde ook aan dat vrouwelijke varkens een snellere voortplantingscyclus doormaakten nadat ze gestopt waren met lacteren. Daardoor waren ze sneller weer vruchtbaar.
Als varkens geen passende verlichting krijgen, kan dat hun welzijn aantasten, doordat stress en agitatie toenemen. Te veel fel licht (2500 lux) kan zelfs leiden tot oogschade en gewichtsverlies. Het controleren en meten van lux in varkensstallen is eerlijk gezegd een essentieel onderdeel van elk vee monitoringsysteem.
We moeten het lichtniveau niet te veel door onze menselijke ogen bekijken als we het over varkens hebben. Varkens blijken minder gevoelig te zijn voor rood licht dan wij. Verlichting met een meer rode tint kan daarom de mens helpen te zien in het hok, terwijl de varkens de ruimte nog steeds als vrij donker beschouwen.
Hoe een luxmeting uitvoeren?
Bij het meten van lux is het belangrijk in gedachten te houden voor wie jij de lux wilt meten en of er licht binnenkomt van ramen of andere gebieden.
- Het meten van de lux moet altijd gebeuren op ooghoogte van de dieren in het hok of de boerderij.
- Ervoor zorgen dat alle verlichtingsarmaturen werken en schoon zijn, levert de meest nauwkeurige meting op.
- Meet meerdere keren op dezelfde plaats en houd daarbij rekening met het al dan niet aanwezig zijn van omgevingslicht.
- 's Nachts meten kan het gemakkelijkst zijn, omdat de aanwezigheid van daglicht kan worden uitgesloten.
Jouw eigen mobiele monitoringsysteem
Of je nu jouw varkensstal of kippenhok wilt monitoren. Er is een sensor voor jouw behoeften. Het is belangrijk om jouw boerderij 24/7 op afstand te monitoren. Jij wilt gewaarschuwd worden als de verlichting uitvalt, waardoor jouw boerderij in het donker zit. Bovendien wil jij kunnen analyseren of jouw luxwaarden daadwerkelijk van het juiste niveau zijn. Verkeerde luxniveaus in jouw hok kunnen stress veroorzaken op de boerderij, waardoor jouw dieren op de lange termijn schade oplopen. Jouw verlichting niet controleren is gewoon een gemiste kans.
Met een op afstand bedienbaar, mobiel en autonoom sensorsysteem kun jij lux meten. Zo'n sensormodule is ons plug & play systeem Reporter. Reporter stuurt zijn metingen naar de cloud, zodat jij jouw installatie in realtime kunt controleren. Bovendien worden alle gegevens gelogd en kunnen ze worden geëxporteerd naar Excel. Met de beschikbare gegevens kun jij zoveel optimaliseren en analyseren als nodig is.
Wil jij het meten van lux combineren met een veealarm of wil jij jouw bestaande sensoren aansluiten op een monitoringsysteem op afstand? Neem contact met ons op en we bekijken de verschillende opties voor jouw specifieke geval.
Bronnen:
Artificial light in poultry farming
The pig site: Lighting for Pig Units
Dr. Nina Taylor: Lighting for Pig Units
Lighting in pig buildings: The principles
Lighting in pig buildings: In practice
Controlled environment for livestock
Lighting as an influencer of pig welfare and production
